Reisadalen har imponert og fascinert turfolk og botanikarar i hundre år. Nordahl Grieg skreiv like før siste krig dikt til Mollisfossen, og tradisjonen går ut på at han gret ved Imo, av andaktskjensle over naturen og fossebruset der. Vi som har vore der ei lys og varm flaumnatt i juni, forstår han.

Som det også går fram av kap. I A, var det først etter 1970 at tanken om nasjonalpark i Ráisduottar (Reisavidda) tok fart. Det var to moment som var årsak til dette: a) Sperstad-utvalget (l976) som vurderte norsk vassdragsutbygging, foreslo fredning av Reisavassdraget, og b) Nordisk Råd (l973) foreslo ein nasjonalpark på begge sider av grensa mot Finland.

Reisaelva har eit nedbørsfelt på 2 692 km2. (Schei & Fossli Johansen l995). Vel 20 km2 ligg i Finnmark fylke, Guovdageaidnu suohkan, og mellom 5 og 10 km2 i Finland. Resten ligg i Troms fylke, Nordreisa kommune. Omlag 85% av nedslagsfeltet ligg over skoggrensa. Resten er nordlege bjørkeskogar og andre lauvskogstypar, med «øyar» av furuskog, eller samanhengande furuskog på morenelokalitetane mellom Sarelv og Kjellaren. I Hysingjord-området ned mot Storslett er det små område med meir varmeprega olderskogar under marin grense. Det er også eit større elvedelta med strandvegetasjon. Denne vegetasjonstypen blir ikkje behandla i denne rapporten.
Elva følgjer ein dal som i nedre delen er prega av at det gjekk ein fjord innover omtrent til Tørrfoss i tida etter avsmeltinga og før landhevinga. (Arnt I. Kverndal ibid.). Marin grense i nedre del av dalen er ca. 45 m.

Området er på vel 200 km2. Kartblad Ráisjávri 1833 III og Çierte 1733 II. Dette er det søraustlege hovedtilløpet til Reisaelva (Ráiseatnu). Området omfattar den delen av nedslagsfeltet som fysisk heng i hop med sjølve Finnmarksvidda. Det kartlagte området følgjer her fylkesgrensa, derfor er ein del av nedslagsfeltet sør og aust om grensa ikkje undersøkt. Heller ikkje dei to agnordalane langs Çiegnáljohka og Njárggajohka er tatt med i heile si lengde.

Området er ca. 270 km2. Kartblad Molleójohka 1733 I, Çierte 1733 II og litt på Ráisduottarháldi 1733 IV. Området grensar mot Njállaávþi i sør, mot Finland i vest, mot vasskiljet til Çara i nord, og dalkanten i aust.

81 km2, kartblad Ráisduottarháldi 1733 IV.

Dette området består av Nordreisas del av Háldi-massivet, i tillegg til det vide morene-området på nordsida, med dei to elveløpa Çoalbmejohka og Bieddjujohka. Ein del av området drenerer til den norsk-finske sjøen Somaójávri.

Kartblad Ráisduottarháldi 1733 IV og Mollešjohka 1733 I.
Ca. 50 km2, halvparten av dette innanfor nasjonalparken.

Dette er det tradisjonelle området for elvebåtferdsel og laksefiske. Området er naturleg avgrensa av dalkanten på begge sider. For det meste fell denne grensa saman med skoggrensa, unntatt mot Mollešvuopmi. Dalen har meir eller mindre preg av canyon oppfor Käyräniva. Imofossen aller øvst er den einaste «riktige» fossen i hovedelva, mens Nedrefoss er meir for stryk å rekne. Det er praktisk muleg med elvebåt og god vassføring å komme seg til Jorma inne i kløfta i Imoroaivi. Men elvebåtferdsel oppfor Nedrefoss er nå forbode.

Dette er ein vid «hengande dal» frå aust, og stor-elva ender i Mollešfossen i dalsida to mil oppfor Sarelv. Det skogkledde området ligg mellom 400 og 580 m, og er på ca. 40 km2 dersom ein tar med dei tre sideløpande elvane Çievrajohka, Ruovtašjohka og Giebajohka. Resten av nedslagsfelter, som er på vel 250 km2 består av snaufjell som er lite undersøkt, men som ein må gå ut frå har svært triviell vegetasjon, ut frå dei sporadiske besøk området har hatt av botanikarar. Langs sjølve Mollešjohka er det derfor lite som er funne av botaniske «godbitar», og vegetasjonen er skiftesvis blåbær-bjørkeskog og fattig til medium myr med rikelege forekomstar av molte.

Ca. 150 km2 . Kartblad Ráisduottarháldi 1733 IV, Reisadalen 1734 III og Nordreisa 1734 IV.

På heile denne strekninga flyt elva ganske roleg. Det er få stryk, og fallet på ca. 55 km er berre 100 m. For det meste går elva gjennom dyrka eller "halvdyrka" mark, -beiter og nedlagt kulturjord. Riksveg 865 går langs elva, og andre vegar går både nær elva og i sidedalane. Ein del av dei rikaste områda botanisk sett er dermed blitt kraftig kulturpåverka. Men likevel er dalen så lang og elva så flaumstor og lunefull at store område framleis er lite utnytta til jordbruksføremål. Derfor kan også denne delen av dalen by på rike olderskogar og frodige bjørkeskogar nær elva.

Omkring 80 km2 medrekna små parallelle elvar. Kartblad Ráisduottarháldi 1733 IV. Vel 2,5 km2 er dekt av vatn, spesielt Çarajávri (2 km2). Til området hører Çaravárri, Jeardneoaivi og ein stor del av Stuora Skáidi. Çarajohka kjem ned ved Sarelv. Den nedre delen bryt seg gjennom tversgåande lag i Litle Skádi-ryggen, til ein foss på vel 50 m og ein mindre canyon